Thăm chú Bùi Á

TTST BND: Nguyên phóng viên ảnh báo Nhân Dân Bùi Á hiện là hội viên Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam và cũng là hội viên Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật tỉnh Lâm Đồng. Lớp con cháu của các nhà báo, phóng viên báo Nhân Dân chúng ta từ những năm trước và trong chiến tranh rất quen thuộc hình ảnh của chú Bùi Á, một phóng viên miền Nam tập kết của báo rất xông xáo, yêu thiếu nhi và đặc biệt yêu nghề, có những bức ảnh của lũ trẻ con Tòa soạn báo do chú Bùi Á chụp còn lưu trên mặt báo hay trong những cuốn an-bom gia đình.

Nhà nhiếp ảnh lão thành Bùi Á sinh năm 1924 ở Phong Điền, Huế, thời kháng chiến chống Pháp công tác tại Ty Tuyên truyền Văn nghệ tỉnh Thừa Thiên – Huế, tập kết ra Bắc công tác tại Báo Nhân Dân. Năm 1965, tại đại hội đầu tiên của Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam, ông được bầu là Ủy viên thường vụ Ban chấp hành. Tháng 3 năm 1968, ông cùng một đoàn phóng viên lên đường vào chiến trường Trị Thiên Huế, khi đó đang bị Mỹ điên cuồng càn quét để trả thù Tổng tiến công nổi dậy Mùa xuân Mậu Thân của ta và ông bị địch bắt vài tháng sau đó. Vốn là một phóng viên nổi tiếng, Mỹ ngụy biết ngay chúng đã bắt được phóng viên Bùi Á của báo Nhân Dân. Điều đặc biệt mà nay mọi người đều biết là sau khi mua chuộc, tra tấn, đe dọa ông chiêu hồi không được, kẻ địch đã cho người đóng giả giọng ông tuyên bố đầu hàng trên đài phát thanh để thực hiện chiêu bài chiến tranh tâm lý, trong khi chúng đầy ông ra nhà tù Phú Quốc. Năm 1973, sau Hiệp định Pa-ri, ông được thoát khỏi nhà tù Phú Quốc trở về, cùng với các chiến sĩ cách mạng bị giam cầm nhưng vẫn bất khuất khi ấy đã là Người Chiến thắng. Từ đó đến nay, vượt qua tất cả những nỗi truân chuyên, mất mát của cuộc đời, Nghệ sĩ nhiếp ảnh Bùi Á lại tiếp tục cầm máy ảnh và sáng tác, để lại nhiều bức ảnh đẹp cho đời.

CHINH PHỤC ĐỈNH LANGBIAN - ẢNH: BÙI Á
Nguồn: Chi hội Nhiếp ảnh Lâm Đồng

Tháng 10 năm 2006, lần đầu tiên Nghệ sĩ Bùi Á giới thiệu 35 tác phẩm ảnh đen trắng trong bộ ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh của ông, tại triển lãm ở Đà Lạt chung cho ảnh báo chí “Hồ Chí Minh vĩ đại” và ảnh nghệ thuật “Đà Lạt xưa và nay”.

Năm 2007, ảnh của Bùi Á cũng được Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam giới thiệu trong tác phẩm "Ảnh Việt Nam thế kỷ XX".

Xin giới thiệu với các bạn một hoạt động ý nghĩa mới đây của hội Trại trẻ Sơ tán Báo Nhân Dân, qua nội dung thư từ của các thành viên và bài viết sưu tầm.
_____

Từ: Huỳnh Dũng Nhân
Lúc: 16:26, 27/4/2012
Chủ đề: hình ảnh đến thăm chú Bùi Á

Thân gửi anh chị em Trại trẻ Sơ tán Báo Nhân Dân,

Thực hiện chủ trương nghĩa tình của TTST BND và những tấm lòng từ thiện, chiều thứ Tư ngày 25-4 Huỳnh Dũng Nhân và Trần Minh đã thay mặt Trại trẻ đến thăm chú Bùi Á tại gia đình riêng ở Quận 7 và đã trao tận tay chú Bùi Á số tiền 20 triệu đồng để chú dưỡng bệnh và dưỡng già. Chú Bùi Á năm nay 88 tuổi, sống trên Đà Lạt, gần đây bị tai biến, lãng tai và mất trí nhớ nên xuống Sài Gòn sống với vợ chồng người con trai tên là Bùi Khanh, tại chung cư Hoàng Anh Gia Lai 2, quận 7. Chú Bùi Á và gia đình nhờ Huỳnh Dũng Nhân gửi lời cảm ơn tập thể anh chị em trong Trại trẻ báo Nhân Dân.

Huỳnh Dũng Nhân và Trần Minh là hai người nhận nhiệm vụ đi trao quà cho chú Bùi Á cũng hết sức khâm phục tấm gương yêu nghề của nhà báo Bùi Á cũng như rất cảm kích tấm lòng của các bạn (Huỳnh Dũng Nhân sẽ có bài viết tường thuật chi tiết về chuyến đi thăm này).

Chúc các bạn sức khỏe và thành đạt.
HDN

Đến thăm chú Bùi Á chiều tối hôm 25/4/2012
Trong ảnh: Anh Bùi Khanh (bên trái ảnh) đứng cạnh chú Bùi Á, bên phải ảnh là Huỳnh Dũng Nhân và Trần Minh (ảnh do Dũng Nhân cung cấp)

_____

Từ: Hiếu Dân
Lúc: 17:55, 27/4/2012

Các bạn TTST BND thân mến,

TTST BND chúng ta vừa làm được một việc tuyệt vời, đó là cử hai anh Huỳnh Dũng Nhân, Trần Minh đến thăm và tặng quà chú Bùi Á, hy vọng phần nào giúp chú hồi phục sức khỏe và có cuộc sống tiếp theo thanh thản, vui vẻ hơn.

Thực ra hội TTST BND chúng ta chưa hề có nguồn quỹ đóng góp nào để thăm hỏi, tặng quà cho tất cả các cụ lớp thân sinh ra chúng ta, nhưng mới rồi, nhân có anh em Tri Kỷ ủng hộ, nên mọi người đã cử HD.Nhân và T.Minh thay mặt đến thăm chú Bùi Á.

Cho thông tin được nhanh, xin thông báo với các bạn thành viên TTST BND qua email như vậy.

Mong sao hội chúng ta ngày càng làm được nhiều việc thiết thực, có ích như thế.

Chúc các bạn mạnh khỏe.

Hiếu Dân
_____

Từ: Vũ Quốc Lộc
Lúc: 18:53, 27/04/2012

Chào các anh chị em và các bạn,

Vui quá khi thấy Huỳnh Dũng Nhân và Trần Minh rất nhiệt tình. Đây có thể sẽ là lần mở đầu trong chương trình thăm viếng các cụ của hội Trại trẻ Sơ tán Báo Nhân Dân chúng ta. Mong các anh chị em sẽ tập trung tham gia vào hoạt động này nhiều hơn. Mà thực tế là hội Trại trẻ Sơ tán Báo Nhân Dân, tập thể anh chị em mình đã làm được nhiều việc rất đẹp.

Chúc mọi người sức khỏe.
Vuquocloc
_____

Từ: Vũ Quốc Hùng
Lúc: 20:57, 27/04/2012

Hoan hô Huỳnh Dũng Nhân và Trần Minh đã rất nhiệt tình nhanh chóng tìm được chú Bùi Á và trao quà Tri Kỷ anh chị em TTST BND. Rất mong chú Bùi Á mạnh khỏe, sống thật thọ.

_____

Từ: Việt Phương
Lúc: 21:16, 27/04/2012

Rất mừng hội TTST BND mình lại làm được một việc vô cùng ý nghĩa, đọc tin các anh gửi tới em rất thích, cứ xem đi xem lại, chắc mọi người cũng mừng lắm đây.

_____

TTST BND: Sau đây là bài viết sưu tầm về Bùi Á, người chụp ảnh Bác Hồ - của tác giả Trịnh Chu trên báo Công an Nhân dân (có sửa lại so với bài đăng lần đầu ngày 27/12/2010 trên báo Pháp luật TP.HCM dưới tiêu đề "Gặp người chụp ảnh Bác Hồ")

Người chụp những bức ảnh quý giá về Bác Hồ

CAND - 13:49:50 15/05/2011

Các bức ảnh về Bác của nhiếp ảnh gia Bùi Á đều có bố cục đẹp, chọn đúng khoảnh khắc để bấm máy. Hình ảnh Bác tươi cười, trang trọng. Có những tấm ảnh Bác như đang tư lự, nghĩ về đồng bào miền Nam... Mặc dù thời đó chỉ là ảnh đen trắng nhưng nhiều bức ảnh về sau đã thành ảnh nghệ thuật.

Những tác phẩm quý giá

Một buổi trưa, tôi cùng nhà văn Chu Bá Nam cuốc bộ đến nhà nhiếp ảnh gia Bùi Á ở ấp Ánh Sáng, TP Đà Lạt, Lâm Đồng. Tiếp chúng tôi là một ông già có gương mặt chữ điền phúc hậu, đặc biệt đôi mắt rất sáng. Năm nay sức khoẻ đã muốn làm khó ông... nói chuyện lúc quên lúc nhớ, nhưng khi biết chúng tôi muốn tìm hiểu đôi điều về những năm tháng ông được vinh dự chụp ảnh Bác Hồ, nhiếp ảnh gia Bùi Á dường như trẻ ra và hào hứng kể về Bác.

Bác Hồ với đại biểu Quốc hội. Ảnh: Bùi Á.

Cuối những năm 1950 và suốt thập niên 1960 của thế kỷ trước, trên Báo Nhân dân, cơ quan ngôn luận của Đảng, độc giả cả nước rất quen thuộc với cái tên Bùi Á. Đặc biệt là những bức ảnh về Bác Hồ, phía dưới ảnh luôn ghi "Ảnh: Bùi Á", vì ông được phân công chụp ảnh Bác. Đây là một vinh hạnh lớn đối với ông, một người con miền Nam tập kết ra Bắc, được Đảng, Bác tin cậy. Ông đã không phụ lòng tin đó. Các bức ảnh về Bác đều có bố cục đẹp, chọn đúng khoảnh khắc để bấm máy. Hình ảnh Bác tươi cười, trang trọng. Có những tấm ảnh Bác như đang tư lự, nghĩ về đồng bào miền Nam... Mặc dù thời đó chỉ là ảnh đen trắng nhưng nhiều bức ảnh về sau đã thành ảnh nghệ thuật.

Nhiếp ảnh gia Bùi Á sinh năm 1922, tại Thừa Thiên - Huế. Sau chặng đường gần 60 năm sáng tác, trong "tay nải" của ông, không chỉ gom góp rất nhiều tác phẩm mang tính đấu tranh, lịch sử, mà còn có cả những tác phẩm nghệ thuật ghi lại những khoảnh khắc rung động trước chân - thiện - mỹ của con người cũng như thiên nhiên.

Những năm 1955 đến 1968 là thời điểm cuộc chiến đấu chống Mỹ - ngụy diễn ra rất ác liệt, sự hy sinh có thể đến bất cứ lúc nào, cũng là khoảng thời gian Bùi Á cảm thấy hạnh phúc và có ý nghĩa nhất đời mình. Ông được gặp gỡ Bác trong đêm Người bắt nhịp bài ca Kết đoàn ở Vườn hoa Bách Thảo (1960); trong dịp Bác tiếp phái đoàn Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam ra thăm miền Bắc, do Giáo sư Nguyễn Văn Hiếu - Tổng Thư ký Ủy ban Trung ương Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam dẫn đầu vào hạ tuần tháng 10/1962. Đặc biệt, ông là một trong số những người may mắn chứng kiến và nghe câu nói bất hủ của Bác: "Miền Nam yêu quý luôn luôn ở trong trái tim tôi".

Chính từ những thời khắc lịch sử thiêng liêng đó, nhiếp ảnh gia Bùi Á đã có được những tác phẩm vô giá về Hồ Chủ tịch. Chắt lọc trong hàng trăm tấm ảnh ông chụp về Bác, trong triển lãm chung ảnh báo chí Hồ Chí Minh vĩ đại và ảnh nghệ thuật Đà Lạt xưa và nay do Hội Văn học - Nghệ thuật Lâm Đồng đứng ra tổ chức vào tháng 10/2006, 35 tác phẩm ảnh đen trắng của ông ghi lại 35 thời khắc trong cuộc đời Hồ Chí Minh vĩ đại đã được giới thiệu với công chúng yêu ảnh nghệ thuật Đà Lạt, Lâm Đồng.

Nhiếp ảnh gia Bùi Á (người bên phải). Nguồn ảnh: vapa.org.vn.

Chở nỗi niềm qua ống kính

Cả đời ông Bùi Á cháy hết mình với đam mê báo chí và đam mê nhiếp ảnh. Dù đi bất cứ đâu, trong bất cứ hoàn cảnh nào, ông cũng luôn luôn mang theo mình chiếc máy ảnh như vật bất ly thân, như một người bạn tâm giao. Bùi Á đã gửi gắm những phút thăng hoa của mình qua các tác phẩm: Ngây thơ, Chinh phục đỉnh Langbian… Ông mượn ngòi bút và ống kính để chở nỗi niềm của mình rong ruổi cùng thiên nhiên, con người. Hầu hết các bức ảnh của ông đều thể hiện vẻ cái đẹp dung dị, dễ đi vào lòng người. Tuy nhiên, ông không dễ dãi trong cảm xúc và sáng tác. Góc ghi hình của ông rất riêng, riêng trong cung bậc, riêng trong xúc cảm. Đặc biệt, những tác phẩm của ông về Bác không chỉ là niềm vinh dự của riêng ông mà còn là niềm vinh dự của cả một vùng Tây Nguyên hùng vĩ, trong đó có Lâm Đồng tưởng kính hình ảnh người Cha già dân tộc Việt Nam.

Năm nay, kỷ niệm 121 năm Ngày sinh của Bác, nhiếp ảnh gia Bùi Á đã vào tuổi 89, lại thêm căn bệnh thấp khớp hành hạ, nhưng ông vẫn đắm mình với cảnh sắc và con người Đà Lạt... Kho ảnh của ông vẫn ngày một đầy lên. Ông thường hào hứng khoe với bạn bè những tác phẩm mới, quên cả tuổi tác. Nói về kỹ thuật nhiếp ảnh, ông khẳng định: máy có thể cũ song tác phẩm phải mới. Con mắt người nghệ sĩ là yếu tố quyết định.

Gần đây, Bùi Á xuống TP Hồ Chí Minh sống với con cháu, song anh em văn nghệ sĩ và người dân Đà Lạt vẫn nhớ mãi một ông già tầm thước, râu tóc bạc phơ với giọng trầm ấm, thích trao đổi về nghề, sẵn sàng giúp đỡ các đồng nghiệp trẻ và nhất là ít nói về mình.

Trịnh Chu

_____

TTST BND ghi chú: Chính xác thì ông Bùi Á sinh ngày 01/3/1924 (theo tin từ ông Bùi Khanh, sau khi tra cứu hồ sơ).