BBT Blog TTSTBND thân mến, Nhân ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21-6, cho Ninh Hà gửi lời chúc mừng và thăm hỏi sức khỏe tới tất cả các nhà báo lão thành, các nhà báo 'đương nhiệm', các nhà báo 'tay ngang', các con của nhà báo, cùng toàn thể gia quyến.
Xin chúc tất cả một ngày lễ thật hạnh phúc và niềm vui!
(Sáng nay, qua đài truyền hình HTV, Ninh Hà được biết Huỳnh Dũng Nhân có viết bài hát "Cầm bút lên!" dành tặng các nhà báo, nhưng tiếc là chưa được nghe. Từ hồi đi học, Nhân đã là người đa tài. Luôn giữ được 'lửa' cho cây viết như thế thật đáng quá).
Nhân dịp này, cho Ninh Ha 'góp vui' với bài viết 'Hãy cứu dấu chấm phảy!' mới đăng trên tạp chí Hồn Việt số ra tháng 6 vừa qua, hy vọng được các nhà báo và con nhà báo quan tâm! (Bên tạp chi có biên tập lại chút ít nhưng không đáng kể - chữ 'phảy ' của Ninh Hà không có mũ, nhưng bản in trên tạp chí thì có).
Cảm ơn các bạn thật nhiều!
Ninh-Hà
Pháp: Hãy cứu dấu chấm phảy !
Mọi chuyện bắt đầu từ một bài báo của Rue89 (báo điện tử Pháp) số ra ngày 1-4 mang tựa đề “Điện Elysée khởi động chiến dịch cứu sống dấu chấm phảy”. Bài viết giải thích rằng tổng thống Nicolas Sarkozy “muốn phục hồi vị trí của dấu chấm phảy trong văn bản của các cấp chính phủ”.
Tất nhiên đó chỉ là một câu chuyện “bịa đặt” – một “con cá tháng Tư” nữa của cánh nhà báo Pháp nhưng bài viết đã gióng lên “hồi chuông báo động”, khiến không ít người giật mình nhìn lại để nhận thấy quả thực dấu chấm phảy đang ngày càng ít được sử dụng, có nguy cơ… bị tuyệt chủng! Bằng chứng là, trước đó, trong một cuộc phỏng vấn của Đài phát thanh quốc tế Pháp France Inter, Sylvie Prioul – đồng tác giả cuốn sách L’Art de la ponctuation (tạm dịch là “Nghệ thuật sử dụng dấu ngắt câu”), cùng với tác giả Olivier Houdart – cho hay đã tìm dấu chấm phảy “mỏi mắt” trên các trang báo của Le Nouvel Observateur (tờ tạp chí Người quan sát mới), cuối cùng thì tìm được nó trong mục thư gửi bạn đọc! Hay như trong tờ L’Humanité (báo Nhân đạo) số ra ngày 22-12-2005, người ta chỉ tìm thấy một dấu chấm phảy duy nhất “ngụ” tại bài xã luận!
“Tình cảnh” của dấu chấm phảy đúng là đáng lo ngại. Nếu “tần suất” sử dụng nó không “đạt” được một ngưỡng cần thiết nào đó thì dấu chấm phảy có nguy cơ bị xóa sổ. Các nhà chuyên môn đã cất công tìm hiểu nguyên nhân xem vì sao nên nỗi và nhận thấy rằng lý do khiến dấu chấm phảy “không được yêu mến” có lẽ là do tính “lai tạo”, “mập mờ”, “phảy mạnh chấm yếu” của nó: Không hoàn toàn là một dấu chấm mà cũng chẳng hẳn là một dấu phảy! Dùng dấu chấm phảy ở đâu? Lúc nào? Liệu đó có là một cái dấu của giới “élite”? Hay văn chương, ngôn ngữ ngày nay đang nghèo đi (những câu văn dài “lâm chung”, nhường chỗ cho lối hành văn ngày càng ngắn)?... Khi không hiểu rõ ý nghĩa, công dụng của dấu, người ta khó mà dùng được nó một cách chính xác.
Cho đến tận cuối thời kỳ Trung cổ, dấu chấm phảy vẫn có vai trò như dấu chấm câu ngày nay. Sang thế kỷ 18, nó trở thành một loại dấu… lưng chừng giữa dấu chấm và dấu phảy: hoặc để phân cách hai bộ phận có nội dung khác nhau nhưng liên quan với nhau trong cùng một câu (vai trò của dấu chấm, hay “có tính chấm nhiều hơn phảy”); hoặc để giúp cho cấu trúc câu được rõ ràng, sáng sủa, khi mà trong câu đã có nhiều dấu phảy (vai trò của “siêu dấu phảy”, hay “có tính phảy nhiều hơn chấm”). Các tác giả của L’Art de la ponctuation đã liệt kê những chức năng chủ yếu của dấu chấm phảy. Có thể tham khảo thêm nguyên tắc ngữ pháp tiếng Pháp.
Dẫu vậy, cũng còn một điều an ủi là hiện tại, dấu chấm phảy vẫn được sử dụng thường xuyên trong các văn bản hành chính và các chương trình tin học, nhất là sự hiện diện rất sống động của dấu chấm phảy trong “ngôn ngữ” của thế giới “e-mail”và “chat”, nơi nó tượng trưng cho… cái nháy mắt!
Cuối cùng, theo tờ Guardian của Anh - có phần đùa cợt, “chỉ ở nước Pháp mới có thể xảy ra một cuộc tranh luận tương tự, nơi người ta dành cho các nhà trí thức (intellectuel) một vị trí mà người khác dành cho các cầu thủ bóng đá, vợ cầu thủ bóng đá hay các ngôi sao nhạc rock”. Nhiều người bày tỏ sự đồng tình với “chiến dịch giải cứu dấu chấm phảy”, chống lại việc đơn giản hóa cách sử dụng dấu ngắt câu đặc biệt này…
(Sáng nay, qua đài truyền hình HTV, Ninh Hà được biết Huỳnh Dũng Nhân có viết bài hát "Cầm bút lên!" dành tặng các nhà báo, nhưng tiếc là chưa được nghe. Từ hồi đi học, Nhân đã là người đa tài. Luôn giữ được 'lửa' cho cây viết như thế thật đáng quá).
Nhân dịp này, cho Ninh Ha 'góp vui' với bài viết 'Hãy cứu dấu chấm phảy!' mới đăng trên tạp chí Hồn Việt số ra tháng 6 vừa qua, hy vọng được các nhà báo và con nhà báo quan tâm! (Bên tạp chi có biên tập lại chút ít nhưng không đáng kể - chữ 'phảy ' của Ninh Hà không có mũ, nhưng bản in trên tạp chí thì có).
Cảm ơn các bạn thật nhiều!
Ninh-Hà
__________________________________
Pháp: Hãy cứu dấu chấm phảy !Tất nhiên đó chỉ là một câu chuyện “bịa đặt” – một “con cá tháng Tư” nữa của cánh nhà báo Pháp nhưng bài viết đã gióng lên “hồi chuông báo động”, khiến không ít người giật mình nhìn lại để nhận thấy quả thực dấu chấm phảy đang ngày càng ít được sử dụng, có nguy cơ… bị tuyệt chủng! Bằng chứng là, trước đó, trong một cuộc phỏng vấn của Đài phát thanh quốc tế Pháp France Inter, Sylvie Prioul – đồng tác giả cuốn sách L’Art de la ponctuation (tạm dịch là “Nghệ thuật sử dụng dấu ngắt câu”), cùng với tác giả Olivier Houdart – cho hay đã tìm dấu chấm phảy “mỏi mắt” trên các trang báo của Le Nouvel Observateur (tờ tạp chí Người quan sát mới), cuối cùng thì tìm được nó trong mục thư gửi bạn đọc! Hay như trong tờ L’Humanité (báo Nhân đạo) số ra ngày 22-12-2005, người ta chỉ tìm thấy một dấu chấm phảy duy nhất “ngụ” tại bài xã luận!
“Tình cảnh” của dấu chấm phảy đúng là đáng lo ngại. Nếu “tần suất” sử dụng nó không “đạt” được một ngưỡng cần thiết nào đó thì dấu chấm phảy có nguy cơ bị xóa sổ. Các nhà chuyên môn đã cất công tìm hiểu nguyên nhân xem vì sao nên nỗi và nhận thấy rằng lý do khiến dấu chấm phảy “không được yêu mến” có lẽ là do tính “lai tạo”, “mập mờ”, “phảy mạnh chấm yếu” của nó: Không hoàn toàn là một dấu chấm mà cũng chẳng hẳn là một dấu phảy! Dùng dấu chấm phảy ở đâu? Lúc nào? Liệu đó có là một cái dấu của giới “élite”? Hay văn chương, ngôn ngữ ngày nay đang nghèo đi (những câu văn dài “lâm chung”, nhường chỗ cho lối hành văn ngày càng ngắn)?... Khi không hiểu rõ ý nghĩa, công dụng của dấu, người ta khó mà dùng được nó một cách chính xác.Cho đến tận cuối thời kỳ Trung cổ, dấu chấm phảy vẫn có vai trò như dấu chấm câu ngày nay. Sang thế kỷ 18, nó trở thành một loại dấu… lưng chừng giữa dấu chấm và dấu phảy: hoặc để phân cách hai bộ phận có nội dung khác nhau nhưng liên quan với nhau trong cùng một câu (vai trò của dấu chấm, hay “có tính chấm nhiều hơn phảy”); hoặc để giúp cho cấu trúc câu được rõ ràng, sáng sủa, khi mà trong câu đã có nhiều dấu phảy (vai trò của “siêu dấu phảy”, hay “có tính phảy nhiều hơn chấm”). Các tác giả của L’Art de la ponctuation đã liệt kê những chức năng chủ yếu của dấu chấm phảy. Có thể tham khảo thêm nguyên tắc ngữ pháp tiếng Pháp.
Dẫu vậy, cũng còn một điều an ủi là hiện tại, dấu chấm phảy vẫn được sử dụng thường xuyên trong các văn bản hành chính và các chương trình tin học, nhất là sự hiện diện rất sống động của dấu chấm phảy trong “ngôn ngữ” của thế giới “e-mail”và “chat”, nơi nó tượng trưng cho… cái nháy mắt!Cuối cùng, theo tờ Guardian của Anh - có phần đùa cợt, “chỉ ở nước Pháp mới có thể xảy ra một cuộc tranh luận tương tự, nơi người ta dành cho các nhà trí thức (intellectuel) một vị trí mà người khác dành cho các cầu thủ bóng đá, vợ cầu thủ bóng đá hay các ngôi sao nhạc rock”. Nhiều người bày tỏ sự đồng tình với “chiến dịch giải cứu dấu chấm phảy”, chống lại việc đơn giản hóa cách sử dụng dấu ngắt câu đặc biệt này…
NINH-HÀ N.Q. (theo Le Nouvel Observateur)
(Ảnh: Bìa cuốn sách Nghệ thuật dùng dấu ngắt câu)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét