Kinh nghiệm từ cá

Phạm Thanh Hà

Minh tin rằng tất cả các con vật, mỗi con có thể có riêng một tiếng nói, miễn là nói ra tiếng, chẳng hạn chó, mèo, gà, bò, chim chóc... mỗi sáng sớm đều phải nói ngay một điều gì đó khi vừa ngủ dậy - giống Minh - cả nhà bảo Minh hễ cứ mở mắt là mở miệng ngay. Gà kêu, chó mèo kêu, chim chóc kêu, vì chúng đều có chuyện cần nói vào lúc bắt đầu một ngày. Chỉ trừ mấy con cá nhiều mầu mà mẹ nuôi trong bể cá cảnh, sáng nào cũng rắc thức ăn, chúng nó nhao hết cả lên mặt nước đớp mồi là chẳng bao giờ nói năng gì cả...

Mà loài cá cũng lạ thật đấy, Minh đã cố dậy mấy lần vào buổi đêm, lén ra bể cá xem cá ngủ thế nào, thì thấy chúng nó giờ ngủ mà vẫn bơi, lại còn vẫn mở mắt nữa, thế thì gọi là ngủ làm sao được. Chúng bơi yên lặng, chỉ quẫy đuôi làm động nước. Không có tiếng quẫy ấy, cả bể cá chẳng con nào nói với con nào hết, im lặng đáng ngờ. Cá không nói. Thế nhưng không hiểu sao, Minh vẫn cho rằng dù không nói thành tiếng, bọn cá cũng biết nói, và thể nào cũng nói vào lúc sáng sớm, để bắt đầu một ngày, như tất cả các loài vật khác. Tiếng nói của chúng truyền trong nước, như sóng ngầm, cá bé thì nói khẽ, càng bé càng nói khẽ, nên không ai nghe thấy được. Loài cá chắc chắn là loài biết giữ bí mật. Minh ước ao mình cũng biết giữ một bí mật nào đấy. Bí mật thì chẳng thiếu. Mỗi ngày ở lớp đều có vài chuyện xảy ra, bạn Lân giấu thước kẻ của Minh rồi tự đem trả, Minh đánh đổ mực của bạn Ngọc, phải lau mãi mà bạn ấy vẫn khóc. Bạn Thảo lấy đồ chơi trong túi cô giáo. Bạn Oanh buồn vì muốn tô mặt trời màu hồng mà cô giáo lại bảo phải tô màu vàng, có thế cũng buồn... Chuyện nào mà không kể, không mách cô, chỉ một vài bạn biết với nhau, thì được gọi là chuyện bí mật. Ai mà biết giữ bí mật, lớn lên có thể trở thành một anh hùng, một người làm được việc lớn. Nói chung, muốn làm được việc lớn, phải biết cách giữ bí mật. Minh biết thế, nhưng hễ mẹ hỏi một câu rất bình thường, ngày nào cũng hỏi, rằng: “Ở lớp con hôm nay có chuyện gì không?”, là Minh lại quên mất ngay cần phải giữ một vài bí mật nào đó, có bao nhiêu chuyện mang kể cho mẹ hết, thậm chí mẹ không hỏi cũng kể. Minh mà không có gì để kể, để hỏi, để nói thì không chịu được, cứ luôn miệng, luôn miệng... mà hễ Minh ngừng nói là mẹ lại lo, nói nhiều thì mẹ bảo: “Con yêu ơi, con nói nhiều quá!”. Nhưng thử im lặng một lúc mà xem, thể nào mẹ cũng áp má vào trán xem có nóng không, thế là Minh lại nói liên tục, bao nhiêu chuyện ở lớp, chuyện đọc trong sách, Minh kể cho mẹ tất cả, thể nào mẹ cũng cười.

Minh phục những con cá lắm, chẳng nói năng gì, hoặc nói gì mà chẳng ai biết cả, suốt ngày, ngày nọ sang ngày kia, thế mới là cao thủ. Minh rất muốn hỏi kinh nghiệm của một trong những con cá trong bể, nhưng hỏi bằng cách nào thì Minh không thể biết được. Thử áp tai vào thành bể xem cá nói gì, không thấy gì cả, chỉ thấy tiếng ầm ầm của máy lọc nước, hay là bắt cá ra khỏi nước để nghe xem cá có nói không và cá nói thế nào? Minh lấy cái vợt và vợt lên một con cá, nó chẳng nói gì, con thứ hai cũng thế và con thứ ba, cũng thế...

Tiếng nói của loài cá mà Minh nghe được ngày hôm ấy là sự im lặng kinh khủng từ những con cá chết. Dẫu sao cũng có một bài học được rút ra, một bài học chẳng có âm thanh gì, cá không thể nói cho người nghe được và cá cũng không thể sống nếu không có nước. Hôm đó là hôm đầu tiên Minh không bị mẹ mắng, không bị ai mắng, mà vẫn khóc rất lâu, khóc quên cả nói.